Czy przy Chłodnej było chłodno? Skąd się biorą nazwy ulic?

Zanim ulice, place i dzielnice stały się oficjalnymi punktami na mapie miasta, ich nazwy wyłaniały się spontanicznie, pełniąc funkcje głównie informacyjne. Przed erą XIX i XX wieku, gdy ustalanie nazw było jeszcze kwestią administracyjną, nazwy te nie tylko pomagały dokładnie zlokalizować każdą nieruchomość czy instytucję, ale czasem także miały swoje przesłanie propagandowe lub ideologiczne. Pochodziły one często od postaci historycznych, literackich bądź legendarnych, odwoływały się do wydarzeń z przeszłości, starając się przekazać określoną wizję historii miasta lub narodu, lub prościej - były kierunkowskazami do danego miejsca.

Więzienna, Grodzka, Łazienna, Karowa i Mostowa

Ciekawostką jest fakt, że nazwa danej ulicy każdorazowo powinna być analizowana w otoczeniu, w którym się pojawiła, gdyż nie zawsze jest powiązana historycznie z danym miejscem. I tak np. we Wrocławiu ulica Więzienna pochodzi od powstałego w XIV wieku miejskiego kompleksu więziennego, ulice typu Grodzka, Łazienna, czy Karowa wskazywały kierunki do grodu, szpitala, czy magazynu karowego. Ale nie znajdziemy mostu przy ulicy Mostowej, ani szpitala przy Szpitalnej w Warszawie. Już nie znajdziemy, ponieważ kiedyś z Mostową związany był most Zygmunta Augusta, funkcjonujący w XVI i XVII wieku, a przy szpitalnej mieścił się Szpital Św. Ducha, a później Szpital Dzieciątka Jezus.

Nazwy ulic odzwierciedlające elementy krajobrazu

Zupełnie inną grupą nazw ulic są nazwy odzwierciedlające elementy krajobrazu – kwiaty, drzewa, zwierzęta i związaną z nimi działalność człowieka. W nazwach „odzwierzęcych” można napotkać wiele niespodzianek, ponieważ o ile ulica Gołębia w Warszawie swą nazwę wzięła od hodowców i sprzedawcy gołębi, trudniących się tym zajęciem na tym konkretnym obszarze, to ulica Kozia w Warszawie nie ma żadnego związku ze zwierzęciem, a wywodzi się od nazwiska właściciela nieruchomości – pana Kozła. Pochodzenie nazwy ulicy Żurawia w Warszawie, może zaskoczyć ludzi spoza stolicy, ponieważ nie ma ono żadnego związku ze zwierzęciem, a z rzeką Żurawką, płynącą tamtędy dawno temu.

Czy nazwy ulic pochodzące od roślin mogą być podstawą do rekonstrukcji dawnego krajobrazu? Warszawska ulica Chmielna pochodzi od istniejących tu ogrodów chmielnych, przy wrocławskiej Alei Dębowej do dziś cień zapewniają nam okazałe wysokie dęby, ale historycy zastanawiają się, czy np. ulice Różane nie nazywane tak były przewrotnie, jako miejsca niekoniecznie usłane różami i nie słynące z miłych zapachów? Tak samo problem może dostarczyć warszawska Bluszczańska, pochodząca nie od pnącza, a prawdopodobnie od nazwy miejscowości Bluszcze.

Czy przy Chłodnej było chłodno?

Pochylimy się jeszcze nad odpowiedzią na pytanie postawione w tytule tego tekstu, czyli czy przy Chłodnej było chłodno? Niegdyś była to jedna z najważniejszych warszawskich dróg łączących Koszary Mirowskie z wsią Wola i nazywała się aleją Wolską. Chłodną stała się dopiero pod koniec XVIII wieku i to prawdopodobnie za sprawą wiatrów wiejących ze wschodu na zachód. Więc tak, przy Chłodnej było chłodno. :)

Ulice przy których mieszczą się nasze biura: Wilcza, Legnicka, Kościuszki

Na koniec sprawdzimy genezę nazw ulic, przy których mieszczą się nasze biura. Nie są one oczywiste! Przy warszawskiej Wilczej nie żyły stada wilków, a nazwa została nadana od nazwiska członków rodziny Wilków, sprawujących urząd wójtów. We Wrocławiu jest łatwiej - ulica Kościuszki zyskała nazwę na cześć generała Tadeusza Kościuszki, natomiast ulica Legnicka była drogą prowadzącą do Legnicy. Być może nie wszyscy wiedzą, że jeszcze długo po wojnie ulicę Legnicką nazywaną Lignicką, ze względu na spolszczenie niemieckiej nazwy Liegnitz - Lignica.